Showing posts with label امام ڀلائي. Show all posts
Showing posts with label امام ڀلائي. Show all posts

Tuesday, 9 February 2016

interview with singer Waqar Mallah

Language mistakes, needs much correction
نوجوان راڳي وقار ملاح
انٽرويو امام علي ڀلائي
سنڌ ڌرتي هونئن ته پنهنجي ڪُک مان ڪيترن ئي عظيم راڳين کي جنم ڏنو
آهي، انهن مان هڪ نوجوان وقار ملاح به آهي  وقار ملاح حيدرآباد جي نسيم ننگر جي علائقي ۾ سندس جنم 1،1،1996 ٿيو آهي سندس بنيادي تعليم انڊس اسڪول حيدرآباد مان ۽ 9 ،10 جماعت برائيٽ فيچر مان حاصل ڪئي اٿس ۽ هائر ايجوڪيشن ڊگري ڪاليج مان ڪئي اٿس هن وقت پاڻ سنڌيونيورسٽي جي شعبي فلاسافي مان بي اي ٻئين سال جو شاگرد آهي وقار ملاح جتي پنهنجو نرالو انداز رکي ٿو اتي قدر واري کيس ڪمال جو گلو اتا ڪيو آهي سندس گلي مان جڏهن آلاپ نڪرندا آهن ته ٻڌندڙن جا لنڱ ڪانڊارجي پوندا آهن

س: توهان ڳائڻ جي شروعات ڪڏهن ڪئي ۽ اهو شوق ڪيئن پيدا ٿيو ۽ استاد ڪير هو؟
ج : ڳائڻ جي شروعات 13 سالن جي عمر ۽ 7 ڪلاس دوران ٿي هئي اسڪول ۾ هيڊماستر جي حوصلاافزائي سان راڳ جي تربيت حاصل ڪئي آهي ۽ راڳ جي سکيا استاد ممتاز مستوئي کانپوءِ ڄامشوري جي استاد طفيل ڀلائي کان ۽ هن وقت ڪتابن ۽ انٽرنيٽ تان وڌيڪ ريسرچ ڪندو آهيان ۽ اتان ئي سکيا ۽ معلومات ملي ٿي

س: اوهان ڪهڙي شاعرن کي گهڻي قدر ڳائيندا آهيو؟
ج : مون گهڻي قدر شيخ اياز، شاهه عبدالطيف، استاد بخاري، ماڻڪ ملاح ، رخسانه چنڙ، آڪاش انصاري ۽ ٻين ڪيترن ئي شاعرن کي ڳايو آهي

س: اوهان سنڌي راڳ کي اردو راڳ جي ڀيٽ ۾ ڪيئن ٿا ڏسو؟
ج : جيئن تي سنڌي راڳ مادري زبان ۾ آهي ان ڪري سولائي سان ڳائي سگهان ٿو،اردو راڳ ۾ پنهنجو رنگ رکيل آهي ان جا گيت ۽ غزل تمام منفرد آهن پر سنڌي غزل جو هڪ پنهنجو رنگ آهي ان جي ڪافي ڪلام ، سهرو ، لوڪ گيت ، وائي اردو کان تمام مختلف ۽ منفرد آهي

س: هڪ راڳي لاءِ مطالعو ڪيتري قدر ضروري آهي؟
ج : راڳ جو مطالعو تمام ضروري آهي ان کانسواءِ راڳي ڪنهن راڳ جي صلف به  صحيح انداز ۾ نه ڳائي سگهندو


س: اوهان ڪيترن ٻولين ۾ راڳ ڳائيندا آهيو؟
ج : مان 4 ٻولين ۾ ڳائيندو آهيان جنهن سنڌي ، اردو ، سرائڪي ۽ بروهڪي ۾ ڳائيندو آهيان
س: اوهان ڪهڙن شاعرن کي ڳايو ته ڀرپور موٽ ملي ۽ ڪامياب ٿيا؟
ج : مون شيخ اياز ، استاد بخاري ، علي حسن ملاح ۽ رخسانه پريت کي ڳائڻ سان تمام سٺي موٽ ملي آهي

س:توهان پنهنجي ڪلام وسيلي ڇا ٿا پيغام ڏيڻ چاهيو؟
ج :مان پنهنجي ڪلام ۽ فن وسيلي هميشه ڪوشش ڪندو آهيان ته منهنجي ٻڌندڙن کي هڪ سٺو پيغام رسي انهن ۾ سٺي ڪلام ۽ شاعري ٻڌندڙ جي ريس پوي ۽ هو غور ۽ فڪر سان ٻڌن ۽ سمجهن.

س: توهان جو مشهور گيت؟
ج : منهنجا مشهور ڳيت مٽي منهنجي ماءُ ۽ تنهنجي محفل ۾ ڪيئن ويهان ۽ استاد بخاري جا ٻول ڳائڻ سان سٺي موٽ ملي آهي .

س: توهان راڳي نه هجو ها ته ڇا هجو ها؟
ج : اگر جي مان راڳي نه هجان هان ته شاعر هجان هان ڇو ته ننڊ پڻ کان وٺي لکڻ پڙهڻ سان چاهه رهيو آهي ۽ سٺن شاعرن کي تمام دلچسپي سان پڙهندو هوس .

س: اردو غزل ۾ سنڌي موسيقي جو ڪيتري قدر ميلاپ ٿيو آهي؟
ج : اردو غزل ۽ سنڌي موسيقي ڪافي حد تائين ميلاپ آهي غزل جو رنگ چاههءُ ٻنهي ۾ لڳ ڀڳ ساڳيو آهي جيئن ته سنڌي ثقافتي راڳ يان سنڌي علائقي جو راڳ جنهن ۾ انڊيا جو ڪافي حصو اچي ٿو انهن کي راڳ جي بناوت آلاپ ، چڻچاڙ ، طرز ۽ رڌم دنيا جي ٻين حصن جي راڳين کان تمام گهڻي مختلف آهي ان ڪري اردو ۽ سنڌي راڳ جي آلاپن ۾ ڪافي حد تائين فرق اچي وڃي ٿو

س: اسٽيج، ريڊيو ۽ ٽي وي ۾ توهان ڪهڙو فرق محسوس ڪريو ٿا؟
ج : اسٽيج ريڊيو ۽ ٽي وي تمام گهڻو فرق آهي ڪو دور هوندو هو ته ريڊيو ۽ ٽي تي به اسٽيج وانگر فنڪارن کي لائيو ڳائڻو پوندو هو هن جيئن ته اڄ جي جديد دور فنڪارن جو ڪم تمام آسان ڪري ڇڏيو آهي فنڪار کي مختلف مشينو ۽ اوزار ۽ سافٽ ويئر لاءِ تال ۾ آڻي ڇڏين ٿيون اسٽيج تي ان ڪري اڄ جي جديد دور ۾ مان ريڊيو ۽ ٽي وي کان وڌيڪ اسٽيج تي ڳائڻ وڌيڪ بهتر سمجهان ٿو ان ۾ فنڪار جي سکيا ۽ تربيت چـڱي نموني ٻڌندڙن کي ڄاڻ ملي وڃي ٿي .


س: توهان سڄي سنڌ سميت ڏيهه توڙي پرڏيهه به گهميا آهيو، توهان جي محفل ۾ ڪو يادگار واقعو جيڪو اڃا تائين ياد هجي؟
ج : زندگي ۾ تمام سٺيو ۽ گهڻيون محفلون ڳائيون اٿم ته ان ڪري ڪڏهن ڪڏهن ڪجهه زندگي جا تمام گهڻا واقعا پيش آيا اٿم جنهن ۾ هڪ واقعو ڇرڪائيندڙ آهي ته ڪنهن اين جي اوز طرفان ٺٽي ۾ ڳائڻ ويس جتي رستي ۾ اسان جي گاڏي خراب ٿي پئي تمام ڏکيائين کان پوءِ گاڏي ٺهي ۽ منزل تي پهتس ته ڳائڻ دوران آمريڪا جي هڪ انگريز اوچتو منهنجي آواز ۽ ساز تي جهمي پيو ۽ رقص ڪندي ۽ ڪلابازي کائي منهنجي باجي ۽ منهنجي منهن اڳيان پيسا رکيا ته جنهن تي مونکان وڏو ڇرڪ نڪري ويو جتي سڄي محفل ۾ ٽهڪن جا ڦهڪا پئجي ويا ان کان پوءِ يونيورسٽي ۾ آءِ ٽي شعبي ۾ اسٽيج تان ڳائي جڏهن هيٺ لٿس ته شاگردن جي محبت مونکي گهري ڇڏيو ۽ ان جي چمبڙڻ دوران منهنجي خميس جو کيسو ڦاٽي پيو ۽ ٻئي پروگرام تي دير ٿي وئي منهنجي پهچڻ کان اڳ ۾ پروگرام ختم ٿي ويو ۽ دوست ناراز ٿي ويا
س: توهان پنهنجي فن مان مطمئن آهيو؟
ج :
س: توهان موسيقي جي سکيا ڪنهن کان ورتي؟
ج : ڪافي حد تائين مطمئن آهيان پر سمجهان ٿو ته اڃا وڌيڪ سکيا ۽ مطالعي جي ضرورت آهي

س: شهرت اوهان کي ڪئين ٿي لڳي؟
ج: شهرت هڪ ڏاڍو وڻندڙ لفظ آهي ۽ دنيا ۾ هر شخص چاهيندو آهي ته مان مشهور هُجان انهيءَ ڪري مون کي به شهرت پسند آهي پر اها ڀاڳ وارن جي حصي ۾ ايندي آهي ۽ وڏي محنت ۽ مشڪلن کان پوءِ ئي هٿ ايندي آهي.


س: اوهان شاگردن ۽ پرستارن لاءِ ڪهڙو پيغام ڏيندا؟
ج: سڀ کان وڏي ۽ قيمتي شيءِ جيڪا آهي اها آهي وقت، جنهن وقت جو قدر ڪيو ان ڄڻ ته پنهنجي زندگي سنواري ڇڏي، ان لاءِ ضروري آهي ته شاگرد پنهنجي وقت کي اجايو نه وڃائين ۽ مٿن جيڪا پڙهڻ جي ذميواري رکيل آهي ان کي نڀائين، سخت محنت ڪن ڇاڪاڻ ته زندگي جي مارڪيٽ ڏاڍي ڏکي آهي، ان ۾ زندهه رهڻ لاءِ تمام گهڻي محنت ڪريو، جيتري محنت ڪندؤ اوتري گهڻي ڄاڻ حاصل ڪندؤ. محنت سان ئي ڪاميابي حاصل ٿي سگهي ٿي.

Wednesday, 20 January 2016

Singer Waqar Mallah Interview


نوجوان راڳي وقار ملاح
انٽرويو امام علي ڀلائي
سنڌ ڌرتي هونئن ته پنهنجي ڪُک مان ڪيترن ئي عظيم راڳين کي جنم ڏنو
آهي، انهن مان هڪ نوجوان وقار ملاح به آهي  وقار ملاح حيدرآباد جي نسيم ننگر جي علائقي ۾ سندس جنم 1،1،1996 ٿيو آهي سندس بنيادي تعليم انڊس اسڪول حيدرآباد مان ۽ 9 ،10 جماعت برائيٽ فيچر مان حاصل ڪئي اٿس ۽ هائر ايجوڪيشن ڊگري ڪاليج مان ڪئي اٿس هن وقت پاڻ سنڌيونيورسٽي جي شعبي فلاسافي مان بي اي ٻئين سال جو شاگرد آهي وقار ملاح جتي پنهنجو نرالو انداز رکي ٿو اتي قدر واري کيس ڪمال جو گلو اتا ڪيو آهي سندس گلي مان جڏهن آلاپ نڪرندا آهن ته ٻڌندڙن جا لنڱ ڪانڊارجي پوندا آهن

س: توهان ڳائڻ جي شروعات ڪڏهن ڪئي ۽ اهو شوق ڪيئن پيدا ٿيو ۽ استاد ڪير هو؟
ج : ڳائڻ جي شروعات 13 سالن جي عمر ۽ 7 ڪلاس دوران ٿي هئي اسڪول ۾ هيڊماستر جي حوصلاافزائي سان راڳ جي تربيت حاصل ڪئي آهي ۽ راڳ جي سکيا استاد ممتاز مستوئي کانپوءِ ڄامشوري جي استاد طفيل ڀلائي کان ۽ هن وقت ڪتابن ۽ انٽرنيٽ تان وڌيڪ ريسرچ ڪندو آهيان ۽ اتان ئي سکيا ۽ معلومات ملي ٿي

س: اوهان ڪهڙي شاعرن کي گهڻي قدر ڳائيندا آهيو؟
ج : مون گهڻي قدر شيخ اياز ، شاهه عبدالطيف ، استاد بخاري ، ماڻڪ ملاح ، رخسانه چنڙ ، آڪاش انصاري ۽ ٻين ڪيترن ئي شاعرن کي ڳائيو آهي

س: اوهان سنڌي راڳ کي اردو راڳ جي ڀيٽ ۾ ڪيئن ٿا ڏسو؟
ج : جيئن تي سنڌي راڳ مادري زبان ۾ آهي ان ڪري سولائي سان ڳائي سگهان ٿو،اردو راڳ ۾ پنهنجو رنگ رکيل آهي ان جا گيت ۽ غزل تمام منفرد آهن پر سنڌي غزل جو هڪ پنهنجو رنگ آهي ان جي ڪافي ڪلام ، سهرو ، لوڪ گيت ، وائي اردو کان تمام مختلف ۽ منفرد آهي

س: هڪ راڳي لاءِ مطالعو ڪيتري قدر ضروري آهي؟
ج : راڳ جو مطالعو تمام ضروري آهي ان کانسواءِ راڳي ڪنهن راڳ جي صلف به  صحيح انداز ۾ نه ڳائي سگهندو


س: اوهان ڪيترن ٻولين ۾ راڳ ڳائيندا آهيو؟
ج : مان 4 ٻولين ۾ ڳائيندو آهيان جنهن سنڌي ، اردو ، سرائڪي ۽ بروهڪي ۾ ڳائيندو آهيان

س: اوهان ڪهڙن شاعرن کي ڳايو ته ڀرپور موٽ ملي ۽ ڪامياب ٿيا؟
ج : مون شيخ اياز ، استاد بخاري ، علي حسن ملاح ۽ رخسانه پريت کي ڳائڻ سان تمام سٺي موٽ ملي آهي

س:توهان پنهنجي ڪلام وسيلي ڇا ٿا پيغام ڏيڻ چاهيو؟
ج :مان پنهنجي ڪلام ۽ فن وسيلي هميشه ڪوشش ڪندو آهيان ته منهنجي ٻڌندڙن کي هڪ سٺو پيغام رسي انهن ۾ سٺي ڪلام ۽ شاعري ٻڌندڙ جي ريس پوي ۽ هو غور ۽ فڪر سان ٻڌن ۽ سمجهن.

س: توهان جو مشهور گيت؟
ج : منهنجا مشهور ڳيت مٽي منهنجي ماءُ ۽ تنهنجي محفل ۾ ڪيئن ويهان ۽ استاد بخاري جا ٻول ڳائڻ سان سٺي موٽ ملي آهي .

س: توهان راڳي نه هجو ها ته ڇا هجو ها؟
ج : اگر جي مان راڳي نه هجان هان ته شاعر هجان هان ڇو ته ننڊ پڻ کان وٺي لکڻ پڙهڻ سان چاهه رهيو آهي ۽ سٺن شاعرن کي تمام دلچسپي سان پڙهندو هوس .

س: اردو غزل ۾ سنڌي موسيقي جو ڪيتري قدر ميلاپ ٿيو آهي؟
ج : اردو غزل ۽ سنڌي موسيقي ڪافي حد تائين ميلاپ آهي غزل جو رنگ چاههءُ ٻنهي ۾ لڳ ڀڳ ساڳيو آهي جيئن ته سنڌي ثقافتي راڳ يان سنڌي علائقي جو راڳ جنهن ۾ انڊيا جو ڪافي حصو اچي ٿو انهن کي راڳ جي بناوت آلاپ ، چڻچاڙ ، طرز ۽ رڌم دنيا جي ٻين حصن جي راڳين کان تمام گهڻي مختلف آهي ان ڪري اردو ۽ سنڌي راڳ جي آلاپن ۾ ڪافي حد تائين فرق اچي وڃي ٿو

س: اسٽيج، ريڊيو ۽ ٽي وي ۾ توهان ڪهڙو فرق محسوس ڪريو ٿا؟
ج : اسٽيج ريڊيو ۽ ٽي وي تمام گهڻو فرق آهي ڪو دور هوندو هو ته ريڊيو ۽ ٽي تي به اسٽيج وانگر فنڪارن کي لائيو ڳائڻو پوندو هو هن جيئن ته اڄ جي جديد دور فنڪارن جو ڪم تمام آسان ڪري ڇڏيو آهي فنڪار کي مختلف مشينو ۽ اوزار ۽ سافٽ ويئر لاءِ تال ۾ آڻي ڇڏين ٿيون اسٽيج تي ان ڪري اڄ جي جديد دور ۾ مان ريڊيو ۽ ٽي وي کان وڌيڪ اسٽيج تي ڳائڻ وڌيڪ بهتر سمجهان ٿو ان ۾ فنڪار جي سکيا ۽ تربيت چـڱي نموني ٻڌندڙن کي ڄاڻ ملي وڃي ٿي .

س: توهان سڄي سنڌ سميت ڏيهه توڙي پرڏيهه به گهميا آهيو، توهان جي محفل ۾ ڪو يادگار واقعو جيڪو اڃا تائين ياد هجي؟
ج : زندگي ۾ تمام سٺيو ۽ گهڻيون محفلون ڳائيون اٿم ته ان ڪري ڪڏهن ڪڏهن ڪجهه زندگي جا تمام گهڻا واقعا پيش آيا اٿم جنهن ۾ هڪ واقعو ڇرڪائيندڙ آهي ته ڪنهن اين جي اوز طرفان ٺٽي ۾ ڳائڻ ويس جتي رستي ۾ اسان جي گاڏي خراب ٿي پئي تمام ڏکيائين کان پوءِ گاڏي ٺهي ۽ منزل تي پهتس ته ڳائڻ دوران آمريڪا جي هڪ انگريز اوچتو منهنجي آواز ۽ ساز تي جهمي پيو ۽ رقص ڪندي ۽ ڪلابازي کائي منهنجي باجي ۽ منهنجي منهن اڳيان پيسا رکيا ته جنهن تي مونکان وڏو ڇرڪ نڪري ويو جتي سڄي محفل ۾ ٽهڪن جا ڦهڪا پئجي ويا ان کان پوءِ يونيورسٽي ۾ آءِ ٽي شعبي ۾ اسٽيج تان ڳائي جڏهن هيٺ لٿس ته شاگردن جي محبت مونکي گهري ڇڏيو ۽ ان جي چمبڙڻ دوران منهنجي خميس جو کيسو ڦاٽي پيو ۽ ٻئي پروگرام تي دير ٿي وئي منهنجي پهچڻ کان اڳ ۾ پروگرام ختم ٿي ويو ۽ دوست ناراز ٿي ويا
س: توهان پنهنجي فن مان مطمئن آهيو؟
ج :
س: توهان موسيقي جي سکيا ڪنهن کان ورتي؟
ج : ڪافي حد تائين مطمئن آهيان پر سمجهان ٿو ته اڃا وڌيڪ سکيا ۽ مطالعي جي ضرورت آهي


س: شهرت اوهان کي ڪئين ٿي لڳي؟
ج: شهرت هڪ ڏاڍو وڻندڙ لفظ آهي ۽ دنيا ۾ هر شخص چاهيندو آهي ته مان مشهور هُجان انهيءَ ڪري مون کي به شهرت پسند آهي پر اها ڀاڳ وارن جي حصي ۾ ايندي آهي ۽ وڏي محنت ۽ مشڪلن کان پوءِ ئي هٿ ايندي آهي.


س: اوهان شاگردن ۽ پرستارن لاءِ ڪهڙو پيغام ڏيندا؟
ج: سڀ کان وڏي ۽ قيمتي شيءِ جيڪا آهي اها آهي وقت، جنهن وقت جو قدر ڪيو ان ڄڻ ته پنهنجي زندگي سنواري ڇڏي، ان لاءِ ضروري آهي ته شاگرد پنهنجي وقت کي اجايو نه وڃائين ۽ مٿن جيڪا پڙهڻ جي ذميواري رکيل آهي ان کي نڀائين، سخت محنت ڪن ڇاڪاڻ ته زندگي جي مارڪيٽ ڏاڍي ڏکي آهي، ان ۾ زندهه رهڻ لاءِ تمام گهڻي محنت ڪريو، جيتري محنت ڪندؤ اوتري گهڻي ڄاڻ حاصل ڪندؤ. محنت سان ئي ڪاميابي حاصل ٿي سگهي ٿي.



Tuesday, 19 January 2016

Referred back Kotri Barrage

file name should carry your name and category of writing.  Kotri barrage is feature, not profile. plz take care. When u say history that means its article. Is this profile, article or feature?
ڪوٽڙي بئراج جي تاريخ
فيچر امام علي ڀلائي
سنڌ صدين کان سکي ۽ ستابي رهي آهي پر ان جي باقائده شروعات ان دور کان شروع ٿي جڏهن عربن 7 عيسوي ۾ سنڌو درياهه کي بند ڏياري نهرون وهائڻ شروع ڪيون ۽ نهرن تي نار چاڙهايا. ٻيو دورو انگريزن جو هو،  جن 1843 ع ۾ سنڌ تي قبضي بعد  ڪراچي بندر کان پنجاب ۽ هندستان تائين پهچ حاصل ڪرڻ لاءِ سنڌو درياهه تي ٻنهي طرفن کان بند ٻڌڻ شروع ڪيا، ڪوٽڙي ۽ حيدرآباد وچ  پهرين ريلوي پل ۽ بعد ۾ روهڙي ۽ سکر ٻي تاريخي پل ۽ سکر بئراج تعمير ڪرايو.  ان سلسلي ۾  حيدرآباد ويجهو گدو بندر ۽ ڪوٽڙي وچ ۾ ريلوي پل 1888ع ۽ 19 32 ع وچ  دوران جوڙائي.  اهڙي طرح پاڪستان جي قيام کان پوءِ انگريز سرڪار جي تجويز ڪيل  گڊو ۽ ڪوٽڙي بئراج به تعمير ڪري سنڌ جي زمينن کي ذرخيز ڪيو ويو
1955ع ڌاري حيدرآباد ۽ ڄامشورو وچ ۾ بئراج تعمير ڪرايو ويو هن بئراج جي پيڙهه جو پٿر 12 فيبروري 1950ع  ۾ پاڪستان جي گورنر جنرل الحاج خواجا ناظم الدين رکيو جڏهن ته بئراج جو افتتاح ان وقت پاڪستان جي گورنر جنرل چوڌري غلام محمد ڪيو جڏهن ته ان وقت سنڌ جي وڏي وزير محمد ايوب کهڙي پنهنجي ڪابينا جي روينيو واري وزير ۽ سنڌ جي ناليواري ليکڪ پير علي محمد راشدي جي تجويز تي گورنر جي خوشنودي حاصل ڪرڻ لاءِ ڪوٽڙي بئراج جو نالو غلام محمد  رکڻ جي تجويز ڏني ۽ اوچتو آجياڻي تقرير ۾ اها گذارش شامل ڪئي وئي. جنهن تجويز کي پاڪستان جي گورنر  چوڌري غلام محمد قبول ڪيو ۽ هن  پاڻ بئراج جو سرڪاري نالو غلام محمد بئراج رکيو. پر پوءِبه هن  بئراج کي عام ماڻهو ڪوٽڙي بئراج يا المنظر پل  واري پل جي نالي سان ڪوٺين ٿا.                                                
ڪوٽڙي بئراج کي پرڏيهي ڪمپني 5 سالن جي مختصر مدي ۾ 935 ملين ( 93 ڪروڙ 50 لک روپين جي خرچ سان جوڙي تيار ڪيو. هن بئراج جا 44 دروازا آهن جڏهن ته 2 فش گيٽ ۽ هڪ انٽري گيٽ شامل آهن. بئراج جي ڊيگهه 9 هزار 284 فوٽ ۽ بئراج جي هرهڪ گيٽ جي ويڪر 60 فوٽ  ۽ اوچائي 35 فوٽ آهي.  جن جي ذريعي ڊائون اسٽريم ۾ پاڻي ڇوڙ ٿئي ٿو  هن بئراج وٽان  4 ڪئنال نڪتل آهن جن مان درياهه  جي ساڄي پاسي ڪلري بگهار فيڊر ۽  کاٻي پاسي  پراڻي ڦليلي، نئين ڦليلي ۽ اڪرم واهه شامل آهن. چار ئي واهه ڪراچي، ٺٽي، ڄامشورو، حيدرآباد، بدين، مٽياري، ٽنڊوالهيار ۽ ٽنڊو محمد خان ضلعن جي ننڍن وڏن شهرن ، ڳوٺن، آبادين کي پيئڻ ۽  40 لک ايڪڙ کان وڌيڪ زرعي زمين جي آبادي لاءِ پاڻي فراهم ڪن ٿا.

44 دروازن واري هن ڪوٽڙي بئراج مان هڪ ئي وقت 8 لک 75 هزار ڪيوسڪ پاڻي جي گذر جي گنجائش موجود آهي، هر هڪ دروازي مان پاڻي جي نيڪال جي گنجائش 19 هزار 888 ڪيوسڪ آهي. پر 1956ع ۾ آيل وڏي  يعني مها ٻوڏ دوران گنجائش کان سوا لک ڪيوسڪ وڌيڪ پاڻي يعني 9 لک 81 هزار ڪيوسڪ پاڻي جو گذر ڪرايو ويو. جنهن دوران هر هڪ دروازي مان 22 هزار 300 ڪيوسڪ پاڻي گذاريو ويو. جنهن بعد 1973، 1976، 1990 ع جي وڏين ٻوڏن دوران هن بئراج مان 7 کان 8 لک ڪيوسڪ جي درميان پاڻي کي گذاريو ويو.  16 سال اڳ 1996 ع ۾ آيل وڏي ٻوڏ ۾ 8 لک 24 هزار ڪيوسڪ پاڻي جو گذر ٿيو هو. جڏهن ته گذريل سال2010ع دوران 27 آگسٽ 2010 ع تي آبپاشي لاتي جي رڪارڊ ڪيل انگن اکرن موجب  ڪوٽڙي بئراج مان 9 لک 64 هزار874   ڪيوسڪ پاڻي جو گذر ٿي ڪچو آهي.

ڪوٽڙي بئراج وٽان 2 لک ڪيوسڪ کان گهٽ پاڻي جي وهڪري کي معمولي ٻوڏ، 2 لک کان 3 لک 50 هزار ڪيوسڪ تائين پاڻي جي وهڪري کي هيٺيئين درجي جي ٻوڏ، ساڍا 3 لک ڪيوسڪ کان 5 لک ڪيوسڪ پاڻي جي وهڪري کي وچولي درجي جي ٻوڏ، 5 لک کان 7 لک ڪيوسڪ تائين جي پاڻي وهڪري کي مٿئين درجي جي ٻوڏ، 7 لک ڪيوسڪ کان 9 لک ڪيوسڪ تائين پاڻي جي وهڪري تمام وڏي ٻوڏ ۽ 9 لک ڪيوسڪ کان وڌيڪ پاڻي جي وهڪري کي سُپر فلڊ يعني وڏي مان وڏي يعني مها ٻوڏ شمار ڪيو ويندو آهي.

ڪوٽڙي بئراج جي 55 سالن جي عرصي ۾ انگلينڊ جي هڪ  تعميراتي ڪمپني نومبر 1989 ع کان جون  2000 ع تائين پهرئين تعميراتي ڪم واري رقم کان سوائي رقم يعني1637 ملين ( هڪ ارب 63 ڪروڙ 73 لک روپين) جي لاڳت سان  هن بئراج جي 44 ئي دروازن جا طاق تبديل ڪيا ۽ روڊ نئين سر تعمير ڪيو جنهن لاءِ هيوي قسم جي مشينري استعمال ۾ آندي وئي.

 ڪوٽڙي بئراج  جي هي پل ڄامشورو کان علاوه ڪراچي، دادو جي عوام کي حيدرآباد، بدين ميرپور خاص توڙي ملڪ جي ڪنڍ ڪڙڇ سان سپر هاءِ وي ذريعي ڳنڍيندو آهي. هن ڪوٽڙي بئراج ۽ ان جي پل تان وڏين گاڏين کان  بچاءُ لاءِ ڪوٽڙي بئراج کان هيٺ ۽ ڪوٽڙي پل کان مٿي  وچ ۾ هڪ پل تعمير ڪئي وئي آهن جيڪا سپرهاءِ وي ۽ قومي شاهراهه کي حيدرآباد ٻاهريان هٽڙي جي مقام تي ڳنڍي ٿو ۽ ان نئين تعمير ٿيل روڊ کي ڪوٽڙي، ڄامشورو ۽ حيدرآباد جو باءِ پاس سڏجي ٿو.
پابندي باوجود رات توڙي ڏينهن جو ڪوٽڙي بئراج پل تي مقرر اهلڪار وڏي رشوت عيوض وڏين ۽ مال بردار گاڏين جو گذر ڪرائين ٿا جنهن ۾ آبپاشي کاتي جو عملو به ملوث هجي ٿو.

هن تاريخي ڪوٽڙي بئراج جو ڏيهه توڙي پرڏيهه جون اهم شخصيتون دورا ڪري چڪيون آهن. جن ۾ عراق جو شهنشاهه شاهه فيصل، عراق جو وزيراعظم عدنان ميندرس، اردن جو وزيراعظم نوري سعيد، ترڪي جو صدر جلال بابر، ملڪ جو پهريون چونڊيل وزيراعظم شهيد ذوالفقار علي ڀٽو، پاڪستان جو گورنر چوڌري غلام محمد، ممتاز ڀٽو، تازو ئي گذريل سال  چيف آف آرمي اسٽاف جنرل پرويز اشرف ڪياني،  قومي اسميبلي جي اسپيڪر ڊاڪٽر فهميده مرزا، صدر مملڪت آصف علي زرداري کان علاوهه پنهنجي پنهنجي وقت جي سربراهن ۽ وزيرن سميت اهم شخصيتن هن بئراج جو دورو ڪري چڪيون آهن.

ڪوٽڙي بئراج پل وٽ  ٻه هوٽلون قائم ٿيل آهن جتي تفريح لاءِ ايندڙ ماڻهو کاڌو ۽ ٿڏيون شيون کائيندا آهن، انهن هوٽلن تي پلو پچرائي کائيندا آهن، هتي پلو مڇي پچرائڻ جا به الڳ طريقڪا استعمال ڪيا ويندا آهن، هتي هوٽلن جي انتظاميه ايندڙ ماڻهن جو منهن مهانڊو ڏسي اهڙي نموني سان بل وصول ڪندا. هتي قائم ٿيل المنظر هوٽل، ضلعي حڪومت ۽ الحمرا هوٽل آبپاشي کاتي جي ملڪيت آهن، جيڪي هوٽلون هلائيندڙن کي مقاطعي تي ڏنا ويندا آهن، جتي ٻنهي انتطاميائن جي مالڪي  ۽ سار سنڀال نه هجڻ ڪري تفريحي ماڳ بڻجي نه سگهيا آهن ۽ نه ئي اتي تفريح لاءِ ايندڙ ماڻهن جي ويهڻ لاءِ ڪي ڪرسيون ۽ پارڪ جوڙيل آهن.

ڪوٽڙي بئراج پل پلي  مڇي جي ڪري مشهور آهي هتي ڏيهه پرڏيهه جا ماڻهو تفريح ڪرڻ ايندا آهن، ته انهن کي ميزبانن پاران پلو کارايو ويندو. ڪجهه سالن کان سنڌو درياهه جي ڪوٽڙي ڊائون اسٽريم م پاڻي نه ڇڏڻ ڪري جهڙوڪ پلي جو نسل تباهه ٿي ويو آهي، هن وقت سنڌو درياهه جي ڊائون اسٽريم پاڻي جو وهڪرو هجڻ باوجود پلو نه پيو مري، مهاڻا سڄو ڏينهن رڇ وجهي ويهي ويهي خالي هٿين واپس موٽن ٿا، اتي هوٽلن تي وڪرو ٿيندڙ پلو، ايران، ٺٽي، بدين ۽ سنڌ جي ٻين ضلعن جي هٿرادو ڍنڍن مان آندو ويندو آهي.